Na tropie Węża. Prawdziwa historia seryjnego mordercy i mistrza oszustwa Charlesa Sobhraja

RICHARD NEVILLE JULIE CLARKE

Na tropie Węża. Prawdziwa historia seryjnego mordercy i mistrza oszustwa Charlesa Sobhraja

Wydawnictwo ZNAK

Charles Gurhmuk Sobhraj urodził się w Sajgonie (jeszcze w Sajgonie) i z zabijania turystów zrobił sobie całkiem intratne zajęcie. Nazywano go „wężem”.

Co istotne zabijał nie z powodu jakiś gwałtownych impulsów, głosów, czy przekonań. Zabijał, żeby jego życie było ciekawe i pełne przygód, oczywiście miał z tego tez i inne korzyści, jak zawsze chodziło też pieniądze. I o paszporty…

Ale zacznijmy od czegoś innego. W latach 70 zeszłego wieku istniał ogromny popyt na „Azję” i duchowość, oraz oczywiście na narkotyki. Wielu zamożnych turystów z Europy i Stanów Zjednoczonych wyjeżdżało do Azji „w poszukiwaniu siebie”. Byli zagubieni, często otumanienie, czasami wręcz niefrasobliwi, a każdego (quasi) Europejczyka spotkanego po drodze traktowali jak dawno niewidzianego kuzyna czy pociotka i witali z otwartymi ramionami.

Byli dla Sobhraja kopalnią możliwości. Pieniędzmi leżącymi na ulicy.

Postanowił z tej grupy uczynić swój jak to się teraz mówi „target”.

I o tym jest ta powieść. Bo jest to powieść, albo choć zbeletryzowany quasi dokument, choć w tekst całości oparty na faktach (i dokumentach), a także na wspomnieniach samego mordercy – niektóre imiona i nazwiska pozmieniano, ale większość jest prawdziwa).

„Ta książka jest owocem wykorzystania technik powieściowych w pracy dziennikarskiej” (s.11) jak pisze autorka, tak więc zaciekawi i tych, którzy kochają reportaże i tych, którzy wolą fakty podane w formie powieściowej.

Jednym z atutów Sobhraja (choć trudno to nazwać atutem jeżeli patrzy się na ilość jego ofiar) był dar manipulacji. On był „bezwzględnie uroczy” i wzbudzał zaufanie. Uwodził.

I taka też jest ta książka. Uwodzi opowieścią. Po przeczytaniu pierwszych kilkudziesięciu stron, wiedząc przecież kim był jej bohater, jesteśmy w stanie poczuć do niego współczucie, ba może nawet sympatię.

Jawi nam się jako taki współczesny „niefrasobliwy rycerzyk, choć jego czyny i ich okrucieństwo, ich beznamiętność porażają. On zabijać nie musiał. Ludzie, którym odebrał życie wcale mu nie zagrażali. Byli pod jego urokiem, byli w dużym stopniu od niego uzależnieni.

I to poraża.

Sama powieść nie epatuje makabrycznymi opisami, nie skupia się na „krwi”, ale raczej na potwornej bezsensowności tych zbrodni, pokazuje do jakiego stopnia manipulacja jest niebezpieczna, jak działają pozory, co człowiek jest w stanie zrobić dla pieniędzy, zabawy, i poczucia władzy.

Głównemu bohaterowi współczujemy, naprawdę, upatrując w jego braku przynależności ( do kogokolwiek, a nawet czegokolwiek) z powodu braku prawdziwej rodziny, czy ojczyzny, a nawet w związku z kwestią utraty języka ojczystego, przyczyn jego zachowania, podejścia do drugiego człowieka, podejścia do życia, świata, ale…

Czy tak jest? Czy to mogło być to?

Czy to usprawiedliwia?

Czy gdyby nie to, żyliby ludzie, których zabił?

Przeczytajcie, i sami spróbujcie odpowiedzieć sobie na to pytanie.

Książka jest emocjonująca i ciekawie napisana. Miejscami poraża. Miejscami bawi. Naprawdę, nawet w tej historii jest miejsce na zabawne sytuacje, czy uśmiech, a jednak powinna być przestrogą dla wszystkich.